آقایی: با درس گرفتن از کرونا باید به حل مسایل انسان فارغ از هر وابستگی توجه شود
یک حقوقدان گفت: کرونا به ما آموخت که هر انسانی یکی از حلقه‌های زنجیری است که جامعه انسانی را می‌سازد، بنابراین می‌باید به انسان توجه کرد و به حل مسائل او صرف نظر از وابستگی‌های ذهنی، عینی و جنسی قیام کرد.
کامران آقایی در گفت‌وگو با ایسنا، در رابطه با تاثیرات کرونا بر فرهنگ در کشورها و کل جهان، اظهار کرد: تاثیر کرونا به دامنه و شدت آن بستگی دارد، زیرا انسان موجود فراموشکاری است و یادگیری او در دوران‌های تراژیک بسیار فراتر از دوران‌های آسایش بوده است. به هر روی کرونا بار دیگر پیروزی قطعی علم جدید و محصول آن تکنولوژی را به اثبات رساند.
وی با بیان اینکه “در چند سده اخیر مدرنیته با تمام کاستی‌هایش علم را به شهبانویی دانش‌های بشر برکشید و چهره جهان را دگرگون ساخت”، گفت: اما آنچه روی داد آن بود که هیچ یک از مخالفان مدرنیته گفتمانی را بنیاد ننهادند تا توان هماوردی یا حتی نزدیکی به علم را بیابد. اینها خواه سنت گرایان و عقل ستیزان و خواه اختربینان و شبه علم گرایان و مخالفان علوم جدید و… طیف گسترده‌ای را در بر می‌گیرد که فقط در حوزه‌های کوچک و خصوصی مجال خودنمایی دارند.
این وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: بیماری جدید این ویژگی را دارد که باور به علم و تکنولوژی را در متن روان تک تک اشخاص نشاند و به این ترتیب از این پس باورها و نظریه‌های ما بر محور علم و گرداگرد آن امکان طرح می‌یابد و ما با بشری مواجه خواهیم شد که به رهیافت‌های عقلانی و مبتنی بر تجربیات بشری گردن می‌نهد. تغییر در شیوه زندگی با گسترش استفاده از ابزارهای الکترونیکی و نرم افزارهای ارتباطی همراه می‌شود و نظام حمل و نقل و نحوه معاشرت مردم دچار دگرگونی‌های زیادی خواهد شد. به همان ترتیبی که اندک اندک معامله‌های دیجیتال جای خرید و فروش‌های حضوری را گرفته است، اما ورود به این قلمرو آسان نیست؛ زیرا همان ابزارهای الکترونیکی و سخت افزارها و نرم افزارهایی که در این بحران برای شناسایی و کنترل ویروس و بیماران به کمک ما آمده‌اند در نهایت به عنوان یکی از ساز و برگ‌های کنترل قدرتمندان بر شهروندان در دوران پسا کرونایی هم به کار خواهد رفت.
آقایی در ادامه با اشاره به اینکه “چنان که می‌دانیم دانشمندان اکنون با شناسایی و رمزگشایی از ژنوم انسانی امکان تغییر در ژن‌ها را یافته اند”، عنوان کرد: علاوه بر این، از آنجا که هیات حاکم در مجموع این دست افزارها را برای حفظ قدرت و کنترل مخالفان مفید می‌داند، بیم آن هست که این وضعیت را به یک قاعده بدل کند و آزادی‌های فردی و حریم خصوصی خاصه آزادی بیان شهروندان را نفی کند و حتی به حوزه عقاید و روان آنان راه یابد.
وی در عین حال افزود: در این صورت یکی از وظایف هر جامعه‌ای پرورش شهروندان مسئول است. شهروند مسوول کسی است که علاوه بر اندیشه به چگونگی ارتباط با دیگر شهروندان، به جامعه می‌اندیشد و لاجرم انسانی سیاسی است. اگر در گذشته از مرگ سیاست سخن می‌رفت، از این پس انسان سیاست گریز انسانی جامعه ستیز است؛ زیرا احتمال هست که در هر لحظه قدرتمندان در راستای منافع و خواست‌های خویش جامعه را به بند کشند، حقایق را وارونه جلوه دهند و نظم عمومی و ارزش‌های آن را منهدم سازند.
این وکیل دادگستری با بیان اینکه “شهروندان هر جامعه از این به بعد با رویکرد عقلانی باید نسبت به سرنوشت خود و دیگران احساس مسوولیت کنند”، تاکید کرد: آنها باید دریابند که اگر شرارتی هست دامن تمامی بشریت را خواهد گرفت. افزون بر این باید نسل جدیدی از روشنفکران پرورش یابند تا با آشنایی کامل با وضعیت جدید شفافیت گریزی‌ها و حقیقت پوشانی‌ها و فسادها را برملا سازند و با محافظت از زندگی اشخاص از استبداد جلوگیری کرده و اخطار دهند که با از میان رفتن پیوندهای انسانی جامعه دچار ضعف و سستی می‌شود و بستری خواهد شد که در آن گروه‌های تمامیت خواه و تبهکار عرصه تاخت و تاز می یابند. آقایی یادآور شد: البته باید متفکرانی نیز به وجود آیند تا راه آینده را برای بشر ترسیم و خطاها را گوشزد کنند.
وی در رابطه با اینکه آموزه‌های شرایط کرونایی برای مردم جهان چیست؟، بیان کرد: در دو دهه اخیر سیاست‌های راستگرایانه و هویت طلب در حال تسخیر جهان است. در دوران پس از جنگ جهانی دوم، کشورها با تشکیل سازمان ملل متحد و ایجاد اتحادیه‌ها و تنظیم معاهده‌های مختلف بین المللی کوشش کردند تا به یکدیگر نزدیک شوند و اگر چه این نهادها و معاهده‌ها بسیار شکننده است و حتی گاهی کارکردی در راستای تحمیل خواست دولت‌های فرادست بر ملت‌های فرودست و توسعه نیافته دارد، اما به هر روی روند کلی در راه شناخت و پرهیز از جنگ و خشونت و نگاهبانی از تمدن موجود بشری است.
این حقوقدان اضافه کرد: در سال‌های اخیر سیاستمداران توده گرا با شعارهای افراطی و بیگانه هراس و وعده بهشت به مردمان زمام قدرت را در دست گرفتند و شکاف میان ملت‌ها و کشورها را عمیق‌تر و به سوی دشمنی واگرایاندند. این خود وجهی نازل از سیاست در دوران ما را باز می‌تابد اما هنگامی که کشوری که پرنفوذترین قدرت سیاسی جهان است و در تاریخ خود اشخاصی همانند نویسندگان قانون اساسی و لینکلن را به یاد دارد؛ نظام مدیریت جهانی را فقط بر پایه سود و زیان تجاری یک اقلیت می‌سنجند و رهیافتی را به پیمان‌ها و نهادهای معتبر بین المللی همچون محیط زیست و سازمان بهداشت جهانی برگزیده است که روابط و حقوق بین الملل را دچار ده‌ها سال پسگرد تاریخی می کند، با مانع تراشی کُره ما را با خلاء راهبری مواجه کرده است، در هر کشوری کوشش کند تا ملت خود را از مشکلات برهاند، عارضه ای که تصمیم‌ها را جزیره وار می‌سازد و موجب می‌شود تا مراکز پژوهشی و آزمایشی کشورهای گوناگون به طرز مناسبی در چارچوبی هماهنگ و مدیریت شده فعالیت نکنند تا نتایج درمانی زودتر به دست آید و بودجه‌های هنگفت صرف شده تلف نشود، افزون بر اینکه کاملا محرز است که اگر کشوری به حل این بحران توفیق نیابد همواره سایر کشورها را در معرض تهدید قرار می‌دهد و چاره جویی محلی چاره ساز فرجامین به شمار نخواهد رفت.
آقایی در خصوص مهمترین مساله برنامه‌ریزی مسوولان برای دوران پساکرونا، گفت: کرونا به ما آموخت که هر انسانی یکی از حلقه های زنجیری است که جامعه انسانی را می‌سازد، بنابراین می‌باید به انسان توجه کرد و به حل مسائل او صرف نظر از وابستگی‌های ذهنی، عینی و جنسی قیام کرد و اگر نه این نگرانی هست که ما بار دیگر به مهلکه‌های جدیدی در افتیم.
این وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: این هشدار کاستی نظام سرمایه‌داری اقتصادی را گوشزد می‌کند که مصرف را محرک تولید می‌خواند و نظام‌های تامین اجتماعی همگانی را باری بر دوش کشورها می‌داند.
آقایی یادآور شد: در سال‌های اخیر شکاف‌های طبقاتی بسیار گسترده شده است. این شکاف‌ها علاوه بر اینکه به فقر گروه بسیار بزرگی از شهروندان دامن می‌زند، انسان‌ها را نسبت به سرنوشت یکدیگر بی‌اعتنا می‌کند، بنابراین باید امکان برخورداری نسبی اشخاص از منابع موجود را فراهم آورد و سطحی از دسترسی به بهداشت و درمان، رفاه و آسایش را برای تمامی انسان‌ها مهیا ساخت، زیرا بخش بزرگی از ویروس‌ها از درون آدمیان زبانه می‌کشد.
وی تصریح کرد: واقعیت آن است که ما منابع طبیعی را مصرفانه به کار بسته‌ایم. جمعیت زمین در یک سده اخیر پس از پیشرفت‌های پزشکی و دارویی افزایش زیادی داشته است، اما مدیران جامعه از آموزش که مهمترین وجه زندگی مدرن است به این خیل عظیم دریغ ورزیده‌اند. این نقصان سبب می‌شود که آموزش نیافته‌گان در جامعه جذب نشوند و با ارزش‌های آن تطابق نیابند و به دلیل فقر و خشونت بیش از اندازه، تمدن انسانی را تهدید کنند. همچنین تخریب محیط زیست و از میان بردن گونه‌های حیوانی و گیاهی زنجیره ای را که زندگی ما یک بخش از آن است در معرض گسستگی قرار داده است.
این وکیل دادگستری افزود: قحط سالی‌ها و قهر طبیعت از فشار بی اندازه‌ای می‌آید که ما به محیط خود تحمیل کرده‌ایم، بنابراین چاره‌ای نیست مگر آنکه از برخی تحمیلات بکاهیم و یک زندگی سبک‌تر را پیشه خود سازیم.
آقایی در پایان گفت: نکته پر اهمیت اینکه ویروس در روند خود بیشتر ضعیفان و نیازمندان را مخاطب قرار داده است که به دلیل شرایط خود در معرض آسیب فراوان‌تری هستند و این نکته از نظر اخلاقی و حقوقی اهتمام جدی‌تر دولت‌ها را طلب می‌کند.
انتهای پیام
